التهاب از عمده ترین دلایل در ایجاد و تشدید بیماری های التهابی ازجمله آرتریت اسیدهای چرب PUFA نقش مهمی در التهاب دارند چرا که پیش ساز واسطه های التهابی از جمله ایکوزانوئیدها هستند.

اخیرا دریافته اند که رژیم ضدالتهاب که ریشه ی رژیم مدیترانه ای است مفید است هدف از تنوع رژیم حتی الامکان غذاهای تازه، حداقل مقادیر غذاهای فرایندشده و fastfood و شکر بخصوص ساکارز و فروکتوز و مقادیر فراوان میوه ها (بخصوص توت ها) و سبزیجات و حبوبات و چربی های ضروری و فیبرهای خوراکی است. در ترکیب با یک ورزش متعادل یک رژیم کاهش وزن برای استئوآرتریت زانو مفید است. همچنین یک اثر ضدالتهابی در اثر کاهش وزن ایجاد می شود که این بخاطر کاهش توده بدون چربی و در نتیجه کاهش واسطه های التهابی از بافت چربی است. یک رژیم ضدالتهابی با کاهش بیان ژن های تولید کننده فاکتورهای التهابی (آلفاIL1,IL6,TNF ) همراه است.

دستور العمل کلی رژیم ضدالتهابی به صورت ذیل می باشد:

·         ایجاد تنوع با مقادیر کافی غذاها تازه، مقادیر کم غذهای فرایندشده، میوه و سبزیجات فراوان به جز پیاز و سیب زمینی که حاوی آلکالوئید سولانین هستند

·         مقادیر کم اسیدهای چرب اشباع و ترانس

·         مقادیر کم اسیدهای چرب W6 مثل روغن های سبزیجات و چربی حیوانی

·         مقادیر بالای اسیدهای چرب W3 مثل روغن زیتون، بذرکتان، گردو و ماهی های روغنی آبهای سرد مثل سالمون، ساردین، ماکرل،هرینگ و دیگر روغن های سالم مثل دانه ی انگور، گردو و کانولا

·         مقادیر کم کربوهیدرات های تصفیه شده مثل سوکروز، پاستا، نان سفید و برنج سفید

·         دریافت غلات کامل مثل برنج قهوه ای

·         دریافت گوشت لخم مثل مرغ و ماهی

·         مقادیر کم تخم مرغ، گوشت قرمز، کره و دیگر محصولات لبنی پرچربی

·         مقادیر کم غذاهای فرایندشده و تصفیه شده

·         مصرف ادویه های دارای اثرات ضدالتهابی مثل زنجبیل، زردچوبه و رزماری

·         منابع خوب فیتونوترینتها: میوه ها و سبزیجات با همه رنگها بخصوص توت فرنگی، گوجه فرنگی،میوه های زرد و نارنجی و سبزیجات برگ سبز تیره، کلم بروکسل، چای سفید و سبز، شکلات تیره به مقدار متوسط

رژیم حذفی: اعتقاد بر این است که گیاهان nightshade (تاجریزی) موجب بدتر شدن التهاب و بروز درد و ورم و سفتی در مفاصل بعضی بیماران مبتلا به آرتریت می شود. از جمله مواد موجود در این گروه گیاهان می توان به : سیب زمینی، گوجه فرنگی، فلفل شیرین و تند و بادمجان اشاره کرد. این مواد حاوی ماده شیمیای آلکالوئید می باشند که نقشی مشابه سولانین و چاکونین داشته و موجب آسیب به مفاصل و افزایش از دست دهی کلسیم از استخوان ها میشود.استفاده از رژیم فاقد مواد nightshade نیز باید مورد مطالعه بیشتر قرار گرفته تا ایمن بودن کامل آن مشخص شود.

گیاهان دارویی و درمان های کمکی در RA:

گامالینولنیک اسید(GLA)(W6) که در روغن کشمش سیاه، گل گاو زبان و گل پامچال وجود دارد می تواند به PGE1(ضدالتهاب) یا به آراشیدونیک اسید تبدیل شود(ARA  پیش ساز PGE2 است که التهاب زاست). از آنجایی که بین اسیدهای چرب امگا-3 و امگا-6 برای آنزیم های مشترک رقابت وجود دارد میزان نسبی آنها در رژیم غذایی تعیین کننده نوع مسیر است.آنزیم دلتا 5 دسچوراز باعث تبدیل GLA به اسید آراشیدونیک می شود در حالی که یک رژیم سرشار از W3 سبب تبدیل گامالینولنیک اسید به PGE1 می شود که این ترکیب اثر ضدالتهابی داشته و سبب تسکین درد و نرمی مفاصل و بهبود سفتی صبح گاهی بدون هیچ عارضه جانبی می شود.

به طور کلی و بر اساس مطالعات بهتر است که با افزایش مصرف ضدالتهابی ها مانند اسیدهای چرب امگا3(DHA)دکوزاهگزانوئیک اسید و اکوزاپنتانوئیک اسید (EPA) و دی هموگاما لینولنیک اسید(DGLA) و از طریق ماهی های روغنی و کاهش مصرف آراشیدونیک اسید (روغن های گیاهی و گوشت) موجب افزایش نسبت W3 به W6 شد.

"سمیرا زارع" کارشناس ارشد تغذیه بالینی دانشکده تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شیراز- واحد بهبود تغذیه شبکه بهداشت و درمان شهرستان ارسنجان

رفرنس: تغذیه کراوس 2017

پایان خبر