پرکاری تیروئید یک بیماری شایع با شیوع جهانی 1.3-0.2٪ است. پرکاری تیروئید بیشتر در اثر پرکاری تیروئید گریوز (70%) یا گواتر ندولر سمی (16%) ایجاد می شود..

تظاهرات بالینی:  تظاهرات بالینی تیروتوکسیکوز شامل اضطراب، بی خوابی، تپش قلب، کاهش وزن ناشی از افزایش متابولیسم و مصرف انرژی، اسهال یا مدفوع شل، تعریق بیش از حد، عدم تحمل گرما و قاعدگی نامنظم است. پرکاری تیروئید تحت بالینی معمولاً بدون علامت است یا علائمی مشابه اما خفیف تر از پرکاری تیروئید آشکار ایجاد می کند

دارو درمانی: درمان باید بیمار محور و فردی باشد و سن، بیماری‌های همراه، شدت پرکاری تیروئید و احتمال بهبودی در نظر گرفته شود. بسته به شرایط بیماری درمان پزشکی شامل تجویز داروهای ضدتیروئید(کاربی مازول و پروپیل تیواوراسیل)، بتا بلوکرها، ید رادیواکتیو و جراحی می باشد

تغذیه درمانی: برخی از غذاها می توانند به سلامت تیروئید شما کمک کرده و برخی از اثرات منفی این وضعیت را کاهش دهند. معمولاً قبل از برخی درمان‌های پرکاری تیروئید، یک رژیم غذایی کم ید تجویز می‌شود. به عنوان مثال، قبل از انجام پرتودرمانی برای حذف سلول های اضافی یا آسیب دیده تیروئید، باید از یک رژیم غذایی کم ید پیروی کنید. پس از درمان، همچنان حفظ تعادل ید در رژیم غذایی مهم است.

• پروتئین: در صورت ابتلا به بیماری گریوز، منابع پروتئینی برای بازیابی قدرت و توده عضلانی بسیار مهم خواهد بود. پروتئین با محتوای چربی کم باید انتخاب شود به عنوان مثال ماهی، مرغ بدون پوست، تخم مرغ، بوقلمون و لوبیا
• ید: اگر فرد برای پرکاری تیروئید تحت درمان است، مصرف مکمل ید ضرورتی ندارد و می تواند وضعیت را بدتر کند. ید اضافی می تواند با داروهای تیروئید مقابله کند. بنابرابن خوردن غذاهایی که مقادیر زیادی ید دارند مانند انواع جلبک های دریایی یا مکمل ید ممکن است باعث پرکاری تیروئید یا تشدید آن شود.
• رژیم فاقد گلوتن: بیماران مبتلا به سلیاک شیوع بیشتری از بیماریهای خودایمنی از جمله گریوز دارند. مشخص نیست که آیا این ارتباط به دلیل یک مبنای ژنتیکی مشترک برای این دو بیماری است یا یک رابطه علت و معلولی نامشخص. شواهد محدود نشان می دهد که تولید آنتی بادی ضدتیروئید در بیماران سلیاک پس از 6-3 ماه رژیم غذایی بدون گلوتن کاهش می یابد. گلوتن در گندم، جو و چاودار موجود است.
• مکمل یاری با ویتامین D و کلسیم: پرکاری تیروئید به ویژه گریوز، باعث از دست دادن توده استخوانی می شود که اغلب با کمبود ویتامین D همراه می باشد. بنابراین توصیه می شود که مواد مغذی دخیل در استخوان سازی مانند ویتامین D و کلسیم در طول درمان و بعد از درمان به میزان کافی برای فرد فراهم گردد.
• غذاهای غنی از آنتی اکسیدان ها: مصرف میوه ها (زغال اخته و توتها )، سبزیجات (کدوحلوایی، فلفل دلمه ای و گوجه فرنگی) و مصرف محدود غذاهای تصفیه شده مانند نان سفید و پاستا و مصرف کمتر گوشت قرمز، فست فود ها و مواد غذایی کافئین دار جهت کنترل پرکاری تیروئید تاکید می شود.
• ویتامین های گروه ب، ویتامین C و امگا 3: در صورت کمبود این ویتامین ها، مکمل یاری با آن ها می تواند مفید باشد.

نکات:

• باید توجه کرد که در پرکاری تیروئید از جمله گریوز، توصیه های تغذیه ای بر پیشگیری از پوکی استخوان تمرکز دارند. بنابراین غذاهای غنی از منیزیوم، کلسیم و ویتامین D باید در رژیم گنجانده شود و در صورت کمبود، مکمل یاری میتواند مفید باشد.
• در کودکان مبتلا به سندرم داون، سولفات روی می تواند آنتی بادی های تیروئید را کم کند و عملکرد تیروئید را بهبود ببخشد. همچنین مکمل یاری با روی باعث کاهش اثر منفی رادیوتراپی روی هورمون های تیروئید می شود.
• در مصرف افراطی مواد غذایی گواتروزن خام (سبزیجات چلیپایی مثل انواع کلم ها) ، مواد آلرژی زا و سویای فرآوری شده احتیاط شود.
• در بیمارانی که سرطان تیرئید دارند و توانایی آن ها در برداشت یدید کم شده است، فلاوونوئیدهایی مانند روتین و اپی جنین (در مارچوبه، انجیر و سیب سبز با پوست) باعث افزایش برداشت یدید می شود و درمان تکمیلی در کنار رادیوتراپی است.
• دریافت مقادیر زیاد مکمل بیوتین ممکن است باعث ایجاد نتایج غلط در آزمایشات مربوط به عملکرد تیروئید شود.

       سمیرا زارع کارشناس ارشد تغذیه بالینی- شبکه بهداشت و درمان شهرستان ارسنجان