فسفر: مصرف کافی فسفر برای تشکیل استخوان در سنین رشد ضروری است. مصرف زیاد فسفر ، به ویژه هنگامی که با مصرف کم کلسیم همراه باشد ، می تواند مضر باشد. علاوه بر این ، سطح پایین فسفر سرم می تواند به عنوان شاخصی برای سوء تغذیه در نظر گرفته شود ، که یک عامل خطر پوکی استخوان و شکستگی می باشد. . به طور کلی آنچه مهمتر از نقش مصرف فسفر در سلامت استخوان است ، نسبت مصرف فسفر به کلسیم است که باید 0.5-1.5: 150 باشد. مصرف کم مواد لبنی ، همراه با مصرف بیش از حد غذاهای غنی از فسفر یا فسفر اضافه شده ، می تواند این نسبت را به بیش از 1: 2 افزایش دهد. این افزایش می تواند به دنبال آن خطر پوکی استخوان را افزایش دهد. در حقیقت ، نسبت کلسیم به فسفر ، به جای مقدار کلسیم یا فسفر به تنهایی ، یک عامل تعیین کننده در سلامت استخوان و پیش بینی کننده پوکی استخوان است. بنابراین ، سطح کافی کلسیم و فسفر در رژیم غذایی برای سلامت استخوان ها بسیار مهم است.

ویتامین K: ویتامین K مورد نیاز بدن عمدتا از غذاهای گیاهی تامین می شود و مقداری هم توسط باکتریهای روده تولید می شود.مطالعات نشان می دهد که عدم مصرف ویتامین K خطر شکستگی استخوان لگن را خصوص در افراد مسن افزایش می دهد.

منیزیوم: وجود منیزیم در ساختارهای استخوان و دندان حیاتی است و در بیش از 300 آنزیم به عنوان کوفاکتور نقش دارد . بیش از نیمی از میزان منیزیم بدن (60٪) در استخوانها ذخیره می شود و 30-40٪ باقیمانده در عضلات اسکلتی و بافتهای نرم ذخیره می شود ، در حالی که فقط 1٪ در مایعات بدن ذخیره می شود. کمبود منیزیم می تواند منجر به اختلال در عملکرد اندوتلیال شود که به سلامت استخوان آسیب می رساند. علاوه بر این ، کمبود منیزیم منجر به ترشح بیشتر سیتوکین های التهابی ، و متعاقب آن بازسازی استخوان و استئوپنی می شود. کاهش سطح منیزیم باعث آزاد شدن رادیکال های آزاد می شود ، که ممکن است به ساختار عضله اسکلتی ، به ویژه شبکه سارکوپلاسم و میتوکندری آسیب برساند. علاوه بر این ، کمبود منیزیم به طور غیر مستقیم از طریق تنظیم سطح PTH و سطح سرم ویتامین D، که در نهایت منجر به هیپوکلسمی می شود ، بر ساختار استخوان تأثیر می گذارد. از آنجا که منیزیم به عنوان یک فاکتور در ایجاد PTH عمل می کند ، سطح منیزیم پایین ترشح PTH را کاهش می دهد ، که منجر به کمبود ویتامین D،می شود.در خصوص مصرف مکمل منیزیوم وسلامت استخوان هنوز شواهد کافی وجود ندارد.

روی: روی بخشی از ساختار بیش از 200 آنزیم است و برای سنتز طبیعی کلاژن و مینرالیزاسیون استخوان ضروری به نظر می رسد. همبستگی قوی بین محتوای روی استخوان و BMD زیاد می تواند نقش مهم روی را در سلامت استخوان نشان دهد. روی همچنین تشکیل استئوبلاست های استخوانی را تحریک می کند و از تحلیل استخوان توسط استئوکلاست ها جلوگیری می کند. براساس این گزارش ها ، مصرف کم روی با BMD کم در زنان ارتباط دارد. علاوه بر این ، زنان مبتلا به پوکی استخوان سطح روی پلاسما پایین تر و دفع ادرار بیشتر از روی دارند.

مس: کمبود شدید مس منجر به مشکلات اسکلتی می شود. مطالعات نشان داده است که پوکی استخوان به سندرم منکز مربوط می شود که از نظر ژنتیکی مصرف مس در بدن را مختل می کند. نقش مس در متابولیسم استخوان ابتدا می تواند به آنزیم مرتبط با مس به نام لیزیل اکسیداز متصل شود. این آنزیم برای تشکیل پیوندهای شیمیایی حاصل از لیزین در کلاژن و الاستین ضروری است. مطالعات حیوانی نشان داده است که فعالیت این آنزیم در پاسخ به افزایش مصرف مس در رژیم غذایی تحریک می شود.

فیتواستروژن ها: فیتواستروژن ها ترکیبات گیاهی با ساختار شیمیایی استروژن مانند و تأثیر مشابه بر بافت استخوان هستند. فیتواستروژن ها فعالیت های مشابه استروژن نشان می دهند و به دلیل شباهت ساختاری ، تمایل زیادی به ترکیب با گیرنده استروژن بتا دارند. آنها از مهمترین ایزوفلاونها هستند. پروتئین های سویا و بذر کتان متداول ترین منابع فیتواستروژن هستند.

شواهد نشان می دهد که ایزوفلاون ها نه تنها تحلیل استخوان را کاهش می دهند بلکه تشکیل بافت استخوان را همزمان افزایش می دهند. 

سمیرازارع کارشناس ارشد تغذیه بالینی دانشگاه علوم پزشکی شیراز

واحد بهبود تغذیه شبکه بهداشت ارسنجان

پایان خبر